تیکا دیواری

نووسینی: د.موسته‌فا مه‌حمود

وەرگێڕانی: ئه‌یاز عه‌بدوللا مزوری

   ئه‌و مێریا د تیکا دیواریدا د ژیت و د جیهانا خۆ یا بچویکا دا دهێت و دچیت، کو جیهانا وێ‌ هه‌می نابیته‌ نیڤ مێتر و ژیانا خۆ هه‌میێ‌ کاره‌کی دکه‌ت و ناگۆهڕیت، ئه‌و ژی ڤه‌گوهاستنا پرتێت نانیه‌ ژ ئه‌ردی بۆ مالا خۆ و هزردکه‌ت گه‌ردوون هه‌می ئه‌ڤ تیکا بچویکه‌، و ژیانێ‌ چ ئارمانج بۆ نینه‌ بتنێ‌ ئه‌ڤ پارچێت نانی نه‌بن و تشته‌ک ل پشت ئه‌ڤێ‌ چه‌ندێ‌ نینه‌، و ژێ‌ ناهێته‌ گرتن بۆ ئه‌ڤێ‌ هزرکرنا به‌رته‌نگ چونکی هه‌ست و دیتنا وێ‌ بتنێ‌ ئه‌ڤه‌.

         لـێ‌ مرۆڤ دزانیت تیک بتنێ‌ خیچکه‌که‌ د دیواردا و دیوار ئێکه‌ ژ دیوارێت ژۆره‌کێ‌ و ژۆر ئێکه‌ ژ شوقێ‌ و شوقه‌ ئێکه‌ ژ ده‌هێت وه‌کی وێ‌ د ئاڤاهیه‌کیدا و ئاڤاهی ژ گه‌له‌ک ئاڤاهیان د تاخیدا و تاخ ئێکه‌ ژ گه‌له‌ک تاخێت قاهیره‌ و قاهیره‌ پایته‌ختێ‌ وه‌لاته‌کییه‌ و ئه‌ڤه‌ هه‌می بتنێ‌ ده‌ڤه‌ره‌که‌ ژ گه‌له‌ک ده‌ڤه‌رێت دی د کیشوه‌ره‌کێ‌ مه‌زندا ئه‌و ژی ئه‌فریقایه‌، و وه‌کی وی چوار کیشوه‌رێت دی ل سه‌ر ته‌پکه‌کا ل هه‌وای کو دبێژنێ‌ ته‌پکا ئه‌ردی و ته‌پکا ئه‌ردی ژی ئێکه‌ ژ نه‌ه که‌وکه‌بێت ل ده‌وریا ڕۆژێ‌ دزڤڕن کو دبێژنێ‌ کۆمه‌لا ڕۆژێ‌ و دڤێ‌ فه‌زایێ‌ دا وه‌کی وێ‌ سه‌د هه‌زار ملیون ڕۆژێن دی یێت هه‌ین.

         ژبلی ڤان سه‌د هه‌زار موجه‌رێن دی یێت هه‌ین دگه‌ل ڕۆژێن خۆ دا دزڤڕن و که‌سه‌ک ڕه‌نگێ‌ وان نوزانیت و ئه‌ڤه‌ هه‌می دهێنه‌ نیاسین ب ئاسمانێ‌ ئێکێ‌ یان ژی ئاسمانێ‌ دونیایێ‌، و بتنێ‌ ئه‌ڤه‌ ئێکه‌ ژ حه‌فت ئاسمانان کو چاڤ نه‌گه‌هشتینێ‌ و چ پی نه‌که‌فتینه‌ سه‌ر، و ل سه‌ردا خودایێ‌ چێکه‌ر ل سه‌ر عه‌رشێ‌ خۆ کاروبارێت ڤان گه‌ردوونان ڕێک دئێخیت و ل سه‌ر هه‌میان ئاگه‌هداره‌ ژ مه‌زنترین بۆ بچویکترینێ‌، و ئه‌ڤێ‌ هه‌میێ‌ مرۆڤ دزانیت و دگه‌ل ڤێ‌ چه‌ندێ‌ دا.. چه‌ندین مرۆڤێت هه‌ین وه‌کی مێریێ‌ دژین، د زیندانێت گرتیێت نه‌فسا خۆ دا دژین و د چه‌ند مێتره‌کێت کێمدا دزڤڕن، و دناڤ چه‌ندین غه‌مێت خۆ دا یێت ڤالادا دژین، کو ده‌ستپێدکه‌ت ب ده‌ستڤه‌ئینانا نانی و نڤینا ژنێ‌ و پاشی تشته‌ک ب دویڤدا ناهێت.. سه‌ره‌ڕای ئه‌و هه‌می یا خودای دایه‌ مرۆڤی ژ زانست و زانین و هزرکرن و داهێنان و به‌رده‌ست و ژیری و پێتڤیاتی، و ئه‌و هه‌می بۆ وی هاتینه‌ ئاشکه‌راکرن ژ هیر و نه‌دیارێت گه‌ردوونێ‌ به‌رفره‌هێ‌ سه‌رنج ڕاکێش.

         پتریا خه‌لکی مێری و کیسه‌له‌نه‌ و هه‌ر ئێک ل سه‌ر نه‌فسا خۆ دگریت و خۆ د کوژیه‌کێ‌ تاریێ‌ نه‌ڤیان و که‌رب و کین و ته‌ماحی و خوزیکاندا خۆ د ڤه‌شێریت.

      دێ‌ بینین که‌سه‌ک خیره‌تێدا د مریت و ژبیردکه‌ت کو دونیا یا ته‌ژیه‌ ژ ئافره‌تان، و یا ژبیرکری ژبلی ئافره‌تێ‌ ب ده‌هان خۆشی و ئارمانجێت دی یێت هه‌ین.

         لـێ‌ ئه‌وی ب نه‌زانینا خۆ نه‌فسا خۆ یا زیندانکری د ئافره‌ته‌کێدا و یێ‌ چوویه‌ د تیکا مێریه‌کێدا و یێ‌ خۆ تێدا هێلای.

         که‌سه‌کێ‌ دی یێ‌ خۆ د کوژیه‌کێ‌ تولڤه‌کرنێدا هێلای و سپێده‌ و ئێڤاری و ڕابوون و نڤستنا خۆ هه‌ر یێ‌ دهێته‌ ئاراندن و هه‌ر یێ‌ داگرتیه‌، و نوزانیت دێ‌ چه‌وا خۆ قورتال که‌ت بتنێ‌ وی ڕه‌نگێ‌ تولڤه‌کرنێ‌ نه‌بیت و گوشتێ‌ خۆ دخۆت و خوینا خۆ ڤه‌دخۆت.

         که‌سه‌کێ‌ دی یێ‌ خۆ ل بن په‌رده‌کیڤه‌ کۆمڤه‌کری و وه‌کی جانه‌وه‌ره‌کی دژیت داکو خۆشیه‌کێ‌ ب ده‌ستخۆڤه‌ بینیت هه‌روه‌کی مه‌مینکا چیایی ئه‌وا کارێ‌ ئاڤڕێژیێ‌ ل ده‌ف مێیا خۆ ئه‌نجام دده‌ت! که‌سه‌کێ‌ دی یێ‌ خۆ د کۆمه‌کا هزرێت ڕه‌شدا خه‌ندقاندی و یێ‌ خۆ د زیندانا بێهیڤیبوون و و گرتی و ڤه‌مایی خۆ ڤه‌هێلای! که‌سه‌کێ‌ دی یێ‌ خۆ د هه‌لویستێ‌ ڕه‌تکرن و توره‌بوون و به‌رته‌نگی ل به‌رامبه‌ر هه‌می تشته‌کیدا هه‌لبژارتی.

لـێ‌ جیهان یا به‌رفره‌ه و مه‌زنه‌!

   و ب ده‌ستڤه‌ئینانا کار و خۆشبه‌ختیێ‌ چ سنوور بۆ نینه‌ و ده‌رفه‌ت بۆ ئاشکه‌راکرنا هه‌می تشته‌کێ‌ نۆی یا مای و تشتێ‌ سه‌رنج ڕاکێش و حێبه‌تیکه‌ر به‌رده‌وام نۆی دبیته‌ڤه‌ و ب دوماهیک ناهێت.

  کا چه‌وانێ‌ مرۆڤ ل سه‌ر ئاخا هه‌یڤێ‌ ب ڕێڤه‌ چوویه‌!

  و که‌شتی ل سه‌ر که‌وکه‌با زوهره‌ دانیشتیه‌!

  ئه‌ڤجا بۆچی مرۆڤ خۆ د تیکا بچویکدا وه‌کی مێریێ‌ زینداندکه‌ت و هه‌ر ددانێت خۆ دگه‌زیت ژ که‌رباندا یان له‌شێ‌ خۆ دئێشینیت و ژ تام و گونه‌هه‌کێ‌ دگه‌ڕیێت؟

   بۆچی خه‌لک ژ هه‌ڤدوو دزیان دکه‌ن، و بۆچی ملله‌ت ملله‌ته‌کێ‌ دی ئیختساب دکه‌ت و خێر و به‌ره‌که‌ت ل ده‌ردورا وان دبێ‌ توخیبن و خوارن و ئه‌رزاق د ته‌ژی ئه‌ردینه‌ و ل بن پیان بۆ هه‌ر که‌سێ‌ لێدگه‌ڕیێت؟

   ئه‌ڤجا بۆچی بێهیڤیبوون و وێنێ‌ گه‌ردوونێ‌ ڕێکخستی ژ جوانی و شه‌هره‌زایی و یاسایی و هه‌می ئاماژه‌نه‌ بۆ خودایه‌کێ‌ دادپه‌روه‌ر و هه‌ڤسه‌نگکه‌ر.. و یێ‌ مه‌رده‌ و ژ دانێ‌ ناوه‌ستیت؟

   بۆچی ژ بازنا خۆ ناهێینه‌ده‌ر.. و بازنه‌یا خۆ یا بچویک بشکینین و سه‌رێ‌ خۆ بلند بکه‌ین داکو دونیایێ‌ ببینین.. و هزرا خۆ تێدا بکه‌ین؟

         بۆچی ژ غه‌مگینیا خۆ ناهێینه‌ده‌ر و خه‌ما وه‌لاتێ‌ خۆ یێ‌ مه‌زن هه‌لناگرین و پاشی ڤی وه‌لاتی د خزمه‌تکرنا مرۆڤیدا بکاربینین.. پاشی مرۆڤی دگه‌ل سروشت و ل پشت سروشتی و پاشی بۆ خودایێ‌ ئه‌م ژ نه‌بوونێ‌ ئیناینه‌ ئێره‌ کو جاره‌کا دی زڤرینه‌ڤه‌؟

   بۆچی ئه‌م ژبیردکه‌ین مه‌ بال و په‌ڕ یێت پێڤه‌ و بزاڤێ‌ ناکه‌ین بفڕین و به‌س خۆ ب کۆنێت نه‌وێره‌کیێڤه‌ ڤه‌ بگرین و بۆچی خۆ ب ده‌ست به‌ڕازێ‌ ناڤ له‌شێ‌ خۆڤه‌ به‌ر دده‌ین؟

   بۆچی خۆ ب ده‌ست عاده‌ت و ئامیره‌ و ڕوتینیا دوباره‌ڤه‌ به‌رده‌ین و ژبیربکه‌ین ئه‌م ب دروستاهی د ئازادین؟!

بۆچی پتریا مه‌ مێری و کرمن؟