هەبوو نەبوو، لە یەکێک لە لادێ بچووکەکانى هیندوستاندا، جوتیارێکى بەدبەخت هەبوو کە پارەیەکى زۆرى لە خاوەن پوڵێکى لادێکە قەرز کردبوو. ئەم خاوەن قەرزەیش – کە پیرەمێردێکى ناشرین بوو – دڵى لە کیژە جوانەکەى کابراى جووتیار چووبوو، بۆیە پێشنیارى ئاڵوگۆڕێکى خستەڕوو. گوتى: ئەگەر جووتیارەکە کچەکەى خۆى پێبدا، ئەوا لە قەرزەکەى خۆش دەبێت. مامەى جووتیار و کچەکەى لەم پێشنیازە زنۆقیان چوو و پێى ڕازى نەبوون. ئیدى خاوەن قەرزى تەڵەکەباز گوتى وازیان لێدێنێت تا قەدەر چارەنووسیان دیاری بکات. پێى ڕاگەیاندن کە دوو دەنکە چەو، دانەیەکى ڕەش و یەکێکی ترى سپى، دەخاتە توورەکەى پارەکەوە و، دەبێت کیژەکە یەکێکیان هەڵبژێرێت:

١. ئەگەر بەردە ڕەشەکە هەڵبژێرێت، دەبێتە هاوسەرى کابرا و، ئەویش دەست لە قەرزەکەى باوکى هەڵدەگرێت.

٢. ئەگەر بەردە سپیەکە هەڵبژێرێت، ئەوا هاوسەرگیریى لەگەڵ ناکات و دەست لە قەرزەکەى باوکیشى هەڵدەگرێت.

٣. ئەگەر هیچیشیان هەڵنەبژێرێت، ئەوا باوکى لە زینداندا توند دەکات.

هەموان لە زەویى جووتیارەکەدا لە ڕاڕەوێکى چەوڕێژکراودا ڕاوەستابوون و، لەو کاتەدا کە گوتوبێژیان دەکرد، خاوەن قەرزەکە داچەمییەوە تاکو دوو دانە چەو هەڵگرێتەوە. کچە، کە جووتێ چاوى تیژى هەبوون، ئاگاى لێبوو هەردوو بەردەکەى کە کابرا  خستنیە ناو توورەکەى پارەکەوە، ڕەش بوون. پاشان داواى لە کچەکە کرد یەکێکیان دەربێنێتەوە.

ئێستا بیهێنە پێش چاوى خۆت تۆ لەوێدا ڕاوەستاوى، بە چى ئامۆژگاریى کچە دەکەیت؟

ئەگەر بە وردى بارودۆخەکە هەڵسەنگێنین، دەگەینە ئەنجامى ئەم ئەگەرانەى خوارەوە:
١. کچەکە هیچ کام لە بەردەکان هەڵنابژێرێت.

٢. پێویستە کچەکە ئەوە ئاشکرا بکات کە هەردوو چەوەکەى ناو تورەکەکە ڕەشن و خاوەن قەرزەکە پیاوێکى فێڵبازە.

٣. کچەکە یەکێک لە بەردەکان هەڵدەبژێرێت و بەم شێوەیەش خۆى دەکات بە قوربانى لە پێناو ڕزگارکردنى باوکیدا لە قەرز و زیندان.

بۆ ساتێک لەم چیرۆکە ڕامێنە کە جیاوازیى نێوان بیرکردنەوەى ڕووکەشى و بیرکردنەوەى مەنتیقیمان بۆ ڕوون دەکاتەوە.

ئەگەر بیرکردنەوەى مەنتیقیى ئاسایى بەکار بهێنین ئەوا کچەکە دەربازى نابێت لەم کێشەیەى دووچارى بووە. بیر لەو ئەنجامانە بکەرەوە کە ڕوو دەدەن ئەگەر کچەکە وەڵامى ئەو پرسیارە مەنتیقیانەى سەرەوە بداتەوە.

جارەکى دى، بە چى ئامۆژگاریى کیژەکە دەکەیت؟

ئەمە ئەو شتە بوو کە کچەکە کردى:

کچەکە دەستى کرد بە توورەکەى پارەکەدا و، دەنکە چەوێکى لێدەرهێنا و، بێئەوەى دەستى بکاتەوە یان سەیرى ڕەنگەکەى بکات، سەرسمێکى دا و بەردەکەى خستە سەر ڕاڕەوە چەوڕێژکراوەکە و، بەمەش نەیانتوانى لە ڕەنگى ئەو چەوە دڵنیابن کە کچەکە هەڵیگرتبوو.

“ئۆى من چەند گەمژەم! بەڵام خۆ دەتوانین سەیرێکى ناو تورەکەکە بکەین و بزانین کام ڕەنگەیان ماوەتەوە، بەوەیشدا دەزانین من کامیانم هەڵگرتبۆوە. ” کچە ئاوهاى گوت و، چونکێکم چەوى ناو توورەکەکە ڕەش بوو، کەواتە واى دادەنێین کە بەردە سپیەکەى هەڵبژاردووە، خاوەن قەرزەکەیش تازە ناتوانێت ناپاکیيەکەى خۆى ئاشکرا بکات.

بەمجۆرە کیژەکە هەڵوێستێکى بە ڕووکەش مەحاڵى گۆڕى بە هەڵوێستێکى تا ئەوپەڕى بەسوود.

پەند و ئامۆژگاریيەکانى ئەم چیرۆکە:

ئاڵۆزترین کێشەکانیش چارەسەریان هەیە، بەڵام  پێویستە بیر لە هەموو ئەو چارەسەرانە بکەینەوە کە ڕێیان تێدەچێت. داهێنەر بە.