خۆزگە مرۆڤ دەبووم!

نووسینی: محەمەد قانع

ئەدەب 2021-07-04 کۆمێنت 2690 جار بینراوە

ڕۆژێک باڵندەیەک لەسەر دارێک ڕادەوەستێ و دەبینێت مێروولەیەک، بە خەمەوە دانیشتووە و فرمێسک بە چاوەکانیدا دێتە خوارەوە. باڵندەکە لێی دەپرسێت و دەڵێت:
ـ ئەی مێروولەی جوان بۆ دەگیریت؟
ئەویش لە وەڵامدا دەڵێت:
ـ خۆزگە مرۆڤ دەبووم!
باڵندەکەیش بەسەڕسووڕمانەوە دەڵێت:
ـ بۆ ئەو ژیانەی تۆ تێیدایت چی عەیبێکی هەیە؟
ـ ئێمە لەلایەن مرۆڤەکانەوە زۆر دەکوژرێین. ئینجا بێ لەوە، ئەوان ژیانیان زۆر لە ئێمە خۆشترە، چییان بووێت دەیکەن و چییان نەوێت نایکەن ...
باڵندەکەیش قسەکانی پێ دەبڕێت و پێدەکەنێت و دەڵێت:
ـ مرۆڤ بێجگە لەوشتانە، زیانی زۆری بۆ ژینگە هەیە. بۆ نموونە ئۆتۆمبێل بەکار دێنێت بۆ کاروبار و ژیانی ڕۆژانەی، بەڵام ئۆتۆمبێل پێویستی بە بەنزین هەیە، کە یەکێکە لە هۆکارەکانی لەناوبردنی ئۆکسجین و زیادبوونی دووانەئۆکسیدی کاربۆن. ئۆتۆمبێل ڕۆن بەکار دێنێت، ئەویش وەک و بەنزینە و ئیدی ...
مێروولەکە لێ ناگەڕێت قسەکانی تەواو بکات فرمێسکەکانی دەسڕێت و دەڵێت:
ـ ئەی باڵندەی هاوڕێم، تۆ چۆن ئەو شتانە دەزانیت؟ خۆ تۆ مرۆڤ نەبوویت بووبیت بە باڵندە!
باڵندەکەیش گوتی:
ـ ههههه، نا نەخێر مێروولەی هاوڕێم، من مرۆڤ نەبووم!
ـ ئەی ئەو شتانە چۆن دەزانیت؟
ـ ڕۆژێک لەسەر داری ماڵێک نیشتمەوە، ئەو ماڵە زۆر خانەدان بوون. بینیم کوڕەکەیان دەگریەت و بە کەس هێور نەدەبووەیە. داپیرە پیرەکەی بە گۆچانەکەی دەستیەوە دانیشت لەلای کوڕەکە و پێی گوت:
ـ ڕۆڵەی شیرینم بۆ دەگریت؟
کوڕەکە وەڵامی دایەوە:
ـ خۆزگە باڵندە دەبووم!
داپیرەکەی بەو قسە زۆر پێکەنی و گوتی :
ـ بۆچی؟
ـ مرۆڤ زیانی زۆری بۆ زەوی هەیە و دەبێتە هۆی لەناوبردنی ژینگە. بۆ نموونە بیەوێت داهێنانێک بکات، بە هۆی ئەو داهێنانەوە چەند شتی تر لەناو دەبات. بەکارهێنانی ئۆتۆمبێل کە بەنزین و ڕۆن و چەندان شتی تر بەکار دێنێت، زیانیان بۆ ژینگە هەیە. زیادبوونی کارگەکان و زۆربوونی ژمارەی بوارە ئەلیکترۆنییەکان و زۆر شتی تر ...
داپیرەکەی دەیزانی قسەکانی زۆر ڕاستن بەڵام دەبێ شتێک بکات بۆئەوەی دڵی منداڵەکە خۆش بکات، بۆیە گوتی:
ـ کوڕی خۆم، باڵندەکانیش زیانیان هەیە؛ بۆ نموونە لەسەر وایەری ماڵەکەتان دەنیشێتەوە و دەبێتە هۆی پچڕانی کارەباکە. بەیانیان بە هۆی جریوە جریوەی ئەوانەوە لە خەو هەڵدەستیت و هەروەها دارەکان کون دەکەن و زیانیان بۆی هەیە.
منداڵەکە بێدەنگ بوو و چووەوە بۆ ماڵەوە و منیش لەسەر دارەکە فڕیم.
مێروولەکە گوتی:
ـ ڕاست دەکەیت هاوڕێم، ئەم چیرۆکەی تۆ سوودی بۆ من زۆرە. منیش ڕۆژێک لە ڕۆژان لە ماڵێکدا بەدوای خواردندا دەگەڕام، بینیم منداڵێک دانیشتووە و دەگریەت، باوکەکەی هات بۆ لای و گوتی: کوڕم بۆ دەگریت؟
ئەویش گوتی:
ـ باوکە حەزم لێیە ببم بە مێروولە، ئەوان ژیانیان زۆر خۆشە، یەک دەنکە گەنم بەشی ساڵێکیان دەکات، یان ئەوان لەژێر زەویدا دەژین، ئەوان وڵات و ئەم وڵاتیان نییە و شەڕ لە نێوانیاندا دروست نابێت.
باوکیشی گوتی:
کوڕم حەزت لێیە مێروولە بیت؟ باشە ئەوە حەزت لێ بوو، حەزت لێیە لەلایەن مرۆڤەکانەوە بکوژرێیت؟ حەزت لێیە لە وەرزی هاویندا بەدوای خواردندا بگەڕێیت و بە درێژایی وەرزی زستان لە خەودا بیت؟ حەزت لێیە لەلایەن ئاژەڵی دیکەوە ڕاو بکرێیت یان بکوژرێیت و بخورێیت؟
کوڕەکەیش بەسەرسووڕمانەوە گوتی:
ـ بۆ باوکە، ژیانی مێروولە ئاوهایە؟
باوکەکە گوتی: بەڵێ.
منداڵەکەیش گوتی: مێروولەبوون زۆر ناخۆشە، مرۆڤ بیت باشترە.
ئەی باڵندەی هاوڕێم، من بە قسەی ئەو منداڵە ڕای خۆم گۆڕی بۆ ئەوەی ببم بە مرۆڤ.
باڵندەکەیش گوتی:
چیرۆکەکەی تۆ پەند و ئامۆژگاریی زۆری تێدایە گەر لێی تێبگەیت. ئینجا نابێت بە قسەی کەسێ ڕای خۆت لە ژیاندا بگۆڕیت، هەر گیانلەبەرێک زیانی هەبێت، لەلای ئەوەیشەوە سووودێکی زۆری هەیە.