نووسینی: ئاكام ئاكامی
مانگی ڕه‌مه‌زان، مانگی په‌روه‌رده‌ی ده‌روون و پاکكردنه‌وه‌ی ناخە، هه‌ر بۆیه هه‌ست به هه‌ڵكشانێكی ڕووحی ده‌كه‌یت. قوتابخانه‌یه‌كی پڕ له وانه‌یه بۆ ڕێخكستنه‌وه و په‌ندوه‌رگرتن له ژیان. پیرۆزه و پله‌ی تایبه‌تی لای خوا هه‌یه، به جۆرێك قورئان و هه‌موو كتێبه ئاسمانییه‌كانی تری تێدا دابه‌زاندووه و شه‌وی قه‌دری تێدایه. ڕه‌وێنه‌ره‌وه‌ی ڕق و دووبه‌ره‌كییه و بانگه‌وازی ئاشتییه، گیانی هاوكاری و یارمه‌تی و ئاوڕدانه‌وه له هه‌ژار و مرۆڤه كه‌مدرامه‌ته‌كان پته‌و ده‌كات. گۆڕه‌ری ئاستی نه‌سیمی ئیمانی ئیمانداران و عاشقانی ڕێگای خوایه. مانگی شۆڕ‌شی ده‌روونییه بۆ چاكه‌كاری و دووركه‌تنه‌وه له خراپه.
ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێینه‌وه بۆ بنه‌ڕه‌تی وشه‌ی (رمضان) له فه‌رهه‌نگ و زمانی عه‌ره‌بی و ته‌فسیره‌كانی قورئاندا، ده‌بینین به مانای (امساك) خۆگرتنه‌وه یان (الرمضا‌ء) دێت واته سووتان. له‌مه‌وه تێده‌گه‌ین ڕه‌مه‌زان مانگی خۆگرتنه‌وه‌یه له خواردن، خواردنه‌وه، تاوان، سه‌رپێچی و حه‌رامكراوه‌كان، له هه‌مان كاتدا سووتان و توانه‌وه‌ی مۆمئاسای تاوان و سه‌رپێچی و لادان له فه‌رمانی خوا. له‌به‌ر سێبه‌ری ئه‌م ئایه‌ته‌ی قورئاندا له‌سه‌ر ڕۆژوو هه‌ست ده‌كه‌ین خوای گه‌وره پێمان ڕاده‌گه‌یه‌نێت كرۆكی ڕۆژووگرتن له‌خواترسان و خۆپارێزییه نه‌ك ته‌نها خۆگرتنه‌وه له خواردن و خواردنه‌وه. "يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ" (البقرة: 183) واته: ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه ڕۆژوو له‌سه‌رتان نووسراوه هه‌روه‌كو له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی پێشووتان نووسراوه، به‌ڵكو له خوا بترسن و خۆپارێز بن.
پێغه‌مبه‌ر(د.خ) ده‌فه‌رموێت "مَنْ لَمْ يَدَعْ قَوْلَ الزُّورِ وَالْعَمَلَ بِهِ فَلَيْسَ لِله حَاجَةٌ فِي أَنْ يَدَعَ طَعَامَهُ وَشَرَابَهُ" (رواه البخاري: 1804) واته: هه‌ر كه‌سێك وته‌ی درۆ و درۆكردن واز لێ نه‌هێنێ، خوای گه‌وره پێویستی به خۆگرتنه‌وه‌ی له خواردن و خواردنه‌وه‌ی نییه. دووباره ئه‌و بڕوایه‌مان به‌هێزتر ده‌بێت كه ڕۆژووگرتن ته‌نها خۆگرتنه‌وه نییه له خواردن و خواردنه‌وه، به‌ڵكو ترسانه له خوای گه‌وره به‌وه‌ی وته‌ی درۆ و درۆكرن نه‌كه‌ی كاتێك بەڕۆژووی. له شوێنانی تریشدا پێغه‌مبه‌ر (د.خ) فه‌رموویه‌تی ئه‌وه‌تان بەڕۆژووه با نه‌زانی و هاوار هاوار نه‌كات، ده‌نگی به‌رز نه‌كاته‌وه، قسه‌ی سووك و پڕوپووچ نه‌ڵێت و هه‌تا شه‌ڕیشیان پێ فرۆشتی بڵی من بەڕۆژووم. له‌م سه‌روبه‌نده‌یشدا وته‌یه‌كی (عومه‌ری كوری خه‌تاب) هه‌یه بۆ به‌هێزكردنی بۆچوونه‌كه‌مان ده‌ڵێت ڕۆژووگرتن ته‌نها خۆگرتنه‌وه نییه له خواردن و خواردنه‌وه، به‌ڵكو خۆگرتنه‌وه‌یه له درۆ و باتڵ و پڕوپووچی.
ئه‌گه‌ر سه‌یرێكی ڕۆژگاری ئه‌مڕۆ و واقعی ڕۆژ بكه‌یت و به‌راوردی بكه‌یت به‌و ئایه‌ت و فه‌رموودانه‌ی كه ده‌رخه‌ری فه‌لسه‌فه‌ی ڕۆژووگرتنن، ده‌بینین زۆربه‌ی موسڵمانانی سه‌رده‌م زۆر سامناكانه لایان داوه له ئامانجی سه‌ره‌كیی ڕۆژووگرتن له‌م مانگه‌دا. هه‌ركه گه‌یشتنه ئه‌م مانگه پیرۆزه، وا هه‌ڵسوكه‌وت ده‌كه‌ن كه ڕۆژووگرتن ته‌نها خۆگرتنه‌وه‌یه له خواردن و خواردنه‌وه هه‌ر له بانگی به‌یانییه‌وه تاكو بانگی ئێواره. له پاڵ ئه‌مه‌یشدا شان له خه‌و توندكردن تاكو دوای بانگی عه‌سر به خه‌و به ڕێی ده‌كه‌ن! شه‌وانیش به سه‌یركردنی ئه‌م زنجیره فلیم و ئه‌و فلیم تاكو نزیكی پارشێو، بۆ به‌یانی هه‌مان به‌رنامه‌ی دوێنێ دووباره ده‌بێته‌وه. به‌م شێوه‌یه ڕه‌مه‌زان به ڕێ ده‌كرێت و ته‌واو! بریا دوای ته‌واوبوونی ئه‌م مانگه پرسیار له خۆمان و خه‌ڵكی بكه‌ین له‌م مانگه‌دا چیمان ئه‌نجام دا؟ تا چی ئاستێك ده‌ست بڵاوبووین به ڕووی هه‌ژار و خه‌ڵكی كه‌م د‌رامه‌ته‌وه؟ ئایا هه‌ستمان كرد به ئاهـ و ئازاری ئه‌و هه‌ژار و مرۆڤه كه‌مد‌رامه‌تانه‌ی چوارده‌ورمان؟ سوودی چی بوو به درێژایی ئه‌م مانگه به ڕۆژوو بووین؟ چه‌ن خووی خراپمان واز لێ هێنا؟ ئه‌ی تۆوی چه‌ند خووی چاكه‌مان له خۆماندا ڕوواند؟ چه‌ن توانیمان ئامانجی خۆپارێزی و له‌خواترسان جێبه‌جێ بكه‌ین؟ ئایا هه‌ستمان كرد مرۆڤانێكیش هه‌ن برسین و هه‌ژارن و وه‌كو ئێمه مرۆڤن و پێویسته لایان لێ بكه‌ینه‌وه و ده‌ستی هاوكارییان بۆ درێژ بكه‌ین؟ ئایا به ئه‌ندازه‌ی چه‌ندێك به‌ره‌و چاكه‌كاریگۆڕاین؟ تا چه‌ندێك زمانمان له‌م مانگه‌دا له قسه‌ی سووك و تۆمه‌ت و درۆ و بوهتان و غه‌یبه‌ت گرتووه‌ته‌وه؟ تا چه‌ندێك له ئاستی كۆمه‌ڵایه‌تی هه‌ماهه‌نگیمان دروست كرد بۆ ئاوڕدانه‌وه له هه‌ژاران؟ ئایا ساتێك دانیشتین لێپرسنه‌وه له‌گه‌ڵ خودی خۆماندا بكه‌ین؟ ئایا چه‌ندێك ده‌روونمان پاك بوویه‌وه؟ له‌م مانگه‌دا چه‌ند وانه و ئه‌خلاقییات فێربووین؟ وه‌ڵامه‌كه‌ی جێ ده‌هێڵم بۆ ئێوه‌ی خوێنه‌ر!
به پێی ئه‌وه‌ی خستمه ڕوو گەیشتمه ئاكامی ئه‌و بۆچوونه‌م فه‌لسه‌فه‌ی ڕۆژووگرتن له سایه‌ی مانگی ڕه‌مه‌زاندا ته‌نها خۆگرتنه‌وه نییه له خواردن و خواردنه‌وه، به‌ڵكو مانگی ڕه‌مه‌زان قوتابخانه‌یه‌كی به‌رزی ڕووحی و ئه‌خلاقی و شۆڕشییه له بونیاتنانی كه‌سایه‌تی له ڕووی خێزانی و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌وه. ده‌بێت ڕۆژووگرتن ناخ و ده‌روونمان بگۆڕێت، هەستمان به‌رانبه‌ر هه‌ژار و لێقه‌وماوان ببزوێنێت، به‌ڕۆژوبوون مه‌رجه ده‌رخه‌ری مرۆڤبوونمان بێت، پێویسته به‌ڕۆژوو بین به‌رانبه‌ر سه‌رپێیی و تاوان، خۆ بگرینه‌وه له غه‌یبه‌ت و تۆمه‌ت به‌خشین و قسه‌ی سووك و پڕوپووچ، هه‌ستین به ده‌ركردنی ڕق و كینه له دڵ و ناخماندا، خۆپارێز بین له سنوورشكاندنی خوایی.
ده‌بێت ڕۆژووگرتن ببێته بزوێنه‌ر و پته‌وكردنی په‌یوه‌ندی نێوان ئێمه و خوا، ئومێد به‌خشینه‌وه‌یه‌ك بێت بۆ هه‌موان به پێداچوونه‌وه‌ی هه‌ڵه‌كان و چاكکردنیان، ویستمان به‌هێز بكات بۆ هه‌ڵكشان و به‌رزه‌فڕینی ڕووح به‌ره‌و پایه‌كانی كامڵ بوون. ئه‌مانه په‌یامی سه‌ره‌كیی ڕۆژووگرتنن له سایه‌ی مانگی ڕه‌مه‌زاندا.