نەتەوەگەرایی و ئیسلامەتی
نووسینی: ڕێناس ئەحمەد
فیکر
2020-10-29
کۆمێنت
2145 جار بینراوە
دوای ڕووخانی خیلافەتی عوسمانی، بیری نەتەوەپەرستی و ناسیونالیستی بۆ وڵاتە ئیسلامییەکان گوازرایەوە و، ئینتیمای نەتەوایەتی شان بە شانی ئینتیمای ئایینی پەرەی سەند.
باسەکەم لەوە نییە کە چۆن غەرب توانیی ئەو ئینتیمایە لەنێو وڵاتانی ئیسلامیدا زیندوو بکاتەوە کە پێشتر هەمووی خۆی بە تاکێکی نێو دەوڵەتی عوسمانی دەزانی، باسەکە لەوەیە کە زۆربەی بیریار و زانا موسڵمانەکانیش بەو شێوەی غەرب دەیویست باوەشیان بۆ بیری نەتەوەگەرایی کردەوە، گوایە هیچ کێشەی لەگەڵ جەوهەری ئیسلامدا نییە و، لەنێو بازنەی ئیسلامیشدا ڕێگە بە نەتەوەگەرایی دراوە.
هەمیشە بۆ من لێڵییەک لەم گونجاندنەی نێوان ئیسلامەتی و نەتەوەگەراییدا هەبووه، ئاخر چەندین جار لە پنتێکدا ئەو دووە لێک تێکگیراون، چونکە نەتەوەگەرایی ئێستا بووە بە ئایدۆلۆجیا و ئیسلامەتیش هەر فیکرێکە چوارچێوەی خۆی هەیە، دەی زۆر مومکینە ئەم دووە لە خاڵێکدا یەک نەگرنەوە، ئەوە ئەو خاڵەیە کە دەبێت تۆ یەکێکیان بەسەر ئەوی تردا پەسەند بکەیت.
با نموونەکە ڕوونتر بێت، ئێستا -ئەگەر بەو شێوە بێت کە سیاسەتمەدارانی کورد دەیڵێن- کە گوایە فڕەنسا دۆستی کوردە، دەی هاوکات فڕەنسا -وەک دەسەڵاتی سیاسی- ڕوونە کە بەئاشکرا دژایەتیی ئیسلام دەکات، تۆ وەک کوردێکی نەتەوەپەروەری موسڵمان، ڕات چی دەبێت لەسەر فڕەنسا؟
بە ڕای من کاتێک ئەم هاوکێشەیە چارەسەر دەبێت، کە نەتەوایەتی بگەڕێنرێتەوە بۆ نێو چوارچێوەی پەیوەندییەکی عاتفیی ڕۆحی لەگەڵ مرۆڤدا، نەک بکرێت بە ئایدۆلۆجیا بە جۆرێک ستەمکاری نەتەوەکەی خۆمم لە دادپەروەری نەتەوەکانی تر پێ باشتر بێت، یاخود لەپێناو ئاڵای نەتەوایەتیدا هەموو ئەخلاقیات و بەهایەکی ئایینی بدۆڕێنرێت.
کاتێک نەتەوایەتی لە چوارچێوە عاتفیی ڕۆحییەکەیدا دەمێنێتەوە، ئەو کات دەکرێت لەپاڵ ئایینیشدا جێگەی ببێتەوە و هیچ تێکگیرانێکیان بۆ دروست نەبێت، لێ کە بوو بە ئایدۆلۆجیا و جیهانبینییەک، بێگومان لەگەڵ هەموو بیر و ئایدۆلۆجیایەکی تردا دواجار لە پنتێکدا دژ دێتەوە.
هەڵەیەکی گەورەیە وابزانیت دەتوانیت هاوکات مافی سەدا سەدی نەتەوەگەرایی و سەدا سەدی ئیسلامەتی بدەیت، بۆیە هەر دەبێت لە هەندێ دۆخدا یەکێکیان بەسەر ئەوی تریاندا زاڵ بکەیت.
ئاساییە کە موسڵمانێکی ڕانک و چۆخە لەبەر و مشکی وەسەر بیت و، زۆریش جوانە کە کلتوری کوردەواری لەگەڵ ئیسلامەتیدا تێکەڵ بکەیت، بەس ئایا گونجاوە بانگەشەی دینداری بکەیت و پاڵپشتی حزب و وڵاتێکی دژە دینەکەت بکەیت؟ ئەمە گاڵتەکردن نییە بە پەیامبەر و خوا و دینەکەت لەپێناو نەتەوایەتی؟ بەپێچەوانەیشەوە.
مرۆڤێک خاوەنی دونیابینیی خۆی بێت، دەبێت بڕیاری یەکلاگیری دابێت و، بزانێت بۆ هەر یەکێکیان چی سنوورێک دیاری دەکات.
تێبینی:
١. بۆ ئەوانەی وا دەزانن ماکرۆن دۆستی کوردە، ماکرۆن دژی ڕیفراندۆم بوو، پشتگریی عەبادی و یەکێتیی خاکی عێراقی دەکرد.
٢. بەپێی شەرع، ئەوەی دەنگی بە یەکێتی و پارتی و گۆڕان داوە، وەک هێمن هەورامی وایە لە پشتگریکردنی فڕەنسادا و هیچ فەرقی نییە.